NHỮNG BÍ QUYẾT GIÚP BẠN DỊCH TIẾNG ANH HAY

Dịch là một kỹ năng mà không phải ai cũng có được, để có những bí quyết giúp bạn dịch tiếng anh hay và lưu loát thì không phải bạn chỉ cần giỏi ngoại ngữ mà bạn cần phải có bí quyết. Phải thấu hiểu được văn bản gốc và diễn đạt làm sao cho người khác dễ dàng hiểu được bằng ngôn ngữ đích. Bài viết này Dịch thuật Tiếng Trung Quốc xin giới thiệu đến bạn một số bí quyết bạn cần nắm để áp dụng khi dịch.

1. Chú ý ngữ cảnh khi dịch

Khi dịch bạn không nên chỉ chú trọng đến từ ngữ trong câu mà bạn phải chú ý đến câu đấy đặt trong ngữ cảnh nào để dịch cho hay và chính xác hơn. Trong tiếng Anh một câu, một từ đặt trong nhiều ngữ cảnh khác nhau thì nó có ý nghĩa khác nhau nếu bạn không chú ý ngữ cảnh dễ dẫn đến sai một cách trầm trọng.

2. Chú trọng văn hóa đặc thù

Tạp chí Newsweek số ra ngày 24-07-1995 có bài ” Was Queen Victoria a Bastard? ” nói về hai nhà khoa học sau khi nghiên cứu hệ gen của hoàng gia Anh đã tỏ vẻ nghi ngờ về lai lịch của nữ hoàng Victoria, họ cho rằng bà có thể là con người ngoài giá thú. Bài này có câu: ” The authors, the BBC noted last week, have asked questions that once would have landed them in the Tower of London”. Câu này có hai điểmcần mổ xẻ trước khi dịch.

Thứ nhất là lối sử  dụng giả định cách would have landed mà trong tiếng Việt không có; ở đây hàm ý một điều kiện ngầm. Do vậy, trong bản dịch, điều kiện ngầm nên được thể hiện thành một điều kiện rõ ràng, mặc dù trong bản gốc ta không tìm thấy bóng dáng của từ If . Thứ hai, cần phải hiểu ý nghĩa văn hoá của The Tower of London.

Xưa kia, ở Anh, ai bị kết tội phản quốc sẽ bị dẫn qua Traitor’s Gate ( Cổng dành cho kẻ phản bội ) rồi bị tống giam trong Tháp Luân Đôn, mà đã vào đó  rồi thì hiếm ai còn  sống sót trở ra. Cách dịch “…..đưa họ vào Tháp Luân Đôn” e rằng khó hiểu đối với người Việt. Sau khi mổ xẻ hai điểm trên , ta có thể dịch là : ” Theo nhận định của đài BBC hồi tuần  trước, các tác giả này đã đặt ra những câu hỏi có  thể đưa họ lên giá treo cổ nếu như họ vào thời xưa”

Trong ví dụ  nêu trên, câu chuyện văn hoá bên ngoài câu chữ khó mà ( hoặc không thể ) tải được trong bản dịch. Tuy nhiên, đôi khi do may mắn ta có thể tìm thấy trong ngôn ngữ đích những yếu tố tương đương có thể thay thế cho những hình tượng văn hoá trong ngôn ngữ nguồn, như ví dụ sau đây. Nếu câu “Bacchus has drowned more men than Neptune” được dịch thành “Bacchus đã làm nhiều chết đuối hơn Neptune”, thì quả khó hiểu đối với người Việt. Bacchus là thần rượu, còn Neptune là thần biển; tục ngữ này bàn đến tác hại ghê gớm của rượu.

Do đó, có thể dịch nôm na là ” Nhiều người chết đuối trong ly rượu hơn chết vì sông vì biển”. Tuy nhiên, nếu tinh ý, ta có thể dùng hình tượng Lưu Linh thay cho Bacchus, và Hà Bá thay cho Neptune; chẳng hạn có thể dịch ” Nhiều người chết dưới tay Lưu Linh hơn dưới tay Hà Bá”. Như vậy, bản dịch vừa chuyển tải đúng thông tin  vừa nghe rất tự nhiên. Thật không may, trên thực tế hiếm khi ta may mắn tìm được hình ảnh tương đương để thay thế như vậy.

3. Làm nổi bật những từ, cụm từ khó và thuật ngữ trong các lĩnh vực tiếng Anh

Khi bạn dịch từ tiếng Anh sang tiếng Việt, bạn nên gạch chân hoặc chép vào một cuốn sổ nhỏ những từ, cụm từ và thuật ngữ khó để tiện ghi nhớ và tìm lại khi cần.Nhưng những từ hoặc thành ngữ này chỉ có nghĩa tương đương hay nhiều nghĩa khác .Nên chúng ta cần phải xem nhiều sách đọc nhiều loại báo và tạp chí có nhiều câu hoặc nhiều thành ngữ mà chúng ta cần phải biết và làm quen với chúng . Ví dụ: “He has travelled thousands of miles.” Dịch: “Anh ấy đã đi rất xa”.

4. Dịch theo cụm từ và dịch theo câu

Khi dịch bạn không được dịch sát với nghĩa gốc của từ mà chỉ dịch thoáng đi một chút. Bạn không cần dịch hết những từ ngữ mà người ta viết hoặc nói. Có khi câu tiếng anh rất dài mà dịch sang tiếng việt rất ngắn và ngược lại.Bạn cố gắng đọc bài tiếng anh nhiều lần xem lại tiêu đề xem tác giả muốn nhấn mạnh hay làm nổi bật điều gì, sau đó quan sát và lắng nghe xem những từ đó diễn tả bên tiếng việt sao cho độc giả dễ hiểu nhất.

Ngoài ra bạn có thể dựa vào phán đoán của mình, dựa vào các từ khác hoặc ngữ cảnh trong câu Đôi lúc khả năng phán đoán cũng giúp cho chúng ta nhiều vì các từ ghép với nhau đôi lúc phải dựa vào thói quen hay ngữ pháp thì chúng ta mới dịch ra được. Ví dụ: That he will refuse is most unlikely. Đây là  cấu  trúc (Subject + BE + adjective (phrase). That he will refuse là chủ ngữ (chức năng làm một N-Clause) & most unlikely là adjective phrase. Dịch:” Không lẽ nào anh ta từ chối “

Để dịch tiếng Anh hay thì bạn không nên dịch theo từng từ mà bạn phải dịch theo cụm từ và từng câu. Ví dụ: “she’s in good health.” Cụm từ “in good health means “well”. Dịch câu này là: “cô ấy đang khoẻ”. Để thành thạo trong dịch thuật bạn nên tiếp tục dịch hết bài những câu nào bạn còn phân vân thì theo mình bạn có thể tham khảo thầy cô chuyên về dạy dịch thuật, or những phiên dịch tiếng Anh có kinh nghiệm .Để tránh đi lạc hướng thì bạn nên đọc lướt qua để nắm nội dung chính mà bài đề cập đến vì 1 từ có thể có nhiều nghĩa khác nhau phải dựa vào ngữ cảnh cụ thể.

5. Có từ điển tiếng Anh tốt

Để dịch tiếng Anh chính xác thì bạn nên sắm cho mình một cuốn từ điển Oxford và từ điển chuyên ngành. Đây là những tài liệu rất cần thiết để bạn dịch chuẩn và hay.

6. Đọc nhiều thể loại báo hoặc tạp chí tiếng Việt

Kỹ năng dịch thuật ở trình độ khá cao. Đòi hỏi  người dịch không những phải giỏi tiếng Anh mà còn phải giỏi cả  tiêng Việt.  Để trau dồi vốn  tiếng Việt phong phú, chúng ta nên đọc đa dạng các thể loại tiếng Việt  như: truyện ngắn, truyện cười, thơ, báo,thông cáo báo chí, tạp chí, bài hát, các bài nghiên cứu khoa học,….Trong quá trình đọc, nên chú ý cách hành văn,văn phong, nghệ  thuật viết… để khi dịch phù hợp  với các thể loại ấy.

Đây là những tuyệt chiêu hay giúp bạn thành công hơn trong công việc dich thuat của mình. Bạn nên lưu ý và bắt tay vào thực hiện để có được bài dịch hay nhé.